Om 15:00 begon het avontuur. We haalden nog snel een laatste koffie en snacks voordat onze treinreis kon beginnen. Het sneeuwde hard maar in de trein was het gelukkig warm. De treinreis was 6 uur lang vanaf Amsterdam. We begonnen met kaarten en gezellig kletsen, iedereen had er zin in. Het sneeuwde harder en harder en we kregen een beetje vertraging, om 10 uur kwamen wij aan in Berlijn. Na onze spullen bij het hostel te hebben gelegd gingen wij een welkomstdrankje doen in een lokale studentenkroeg.

De volgende dag kon onze reis pas echt beginnen. Bij het ontbijt ontdekten we al dat Berlijn net iets anders werkte dan Amsterdam, overal moest je namelijk reserveren. Na eventjes zoeken hadden we toch iets gevonden waar we terecht konden. Vandaag gingen we de toeristische hotspots langs en we namen de metro richting Brandenburger Tor. Daar in de buurt heb je onder andere het Holocaust Monument, een monument voor de LHBTI slachtoffers, een monument voor de Roma en Sinti en de Führerbunker. De monumenten waren indrukwekkend en imponerend. Bij de Brandenburger Tor was protest tegen Kernenergie, waar wij een beetje gek van op keken. Een van de deelnemers van de reis had in Berlijn gestudeerd en kon ons veel vertellen over de geschiedenis van de monumenten. Hierna besloten we om een echte Beierse bierkelder op te zoeken. We genoten van het Weissbier en de pretzels.

Berlijn heeft een verrassend grote Vietnamese gemeenschap en daarmee ook erg lekker Vietnamees eten. Een van de personen die mee was op de reis had eerder in Berlijn gewoond en wist waar de beste vietnamees zat, die we gelukkig ver van tevoren hadden gereserveerd. Hierna zijn we nog even een drankje gaan doen en was het tijd om te slapen.

Dat op zondag in Berlijn niks open is wisten we vantevoren. Wel was een grote vlooienmarkt open bij het Mauerpark. Na het ontbijt pakten wij de tram en gingen we daarheen. Er werd mooie kunst verkocht, eerste en tweedehands, veel sierraden, allerlei tassen en kleding en een heuse rommelmarkt. Na een uur te hebben rondgelopen pakten wij onze rust. In het midden van de markt en het park was een leuk ‘strand’ barretje met heerlijke glühwein. De sneeuw dwarrelde om ons heen neer, de sfeer was goed.

‘s Middags gingen wij naar de Bundestag. Wij kregen hier een tour van een onderzoeker werkzaam bij de Bundestag. Hij deed onderzoek naar de politieke machtsverhouding tussen de federale overheid en de decentrale staten. Hij kon ons veel vertellen over het Duitse politieke stelsel en de geschiedenis en rechtsontwikkeling daarvan. Alle artikelen van de Duitse Grondwet waren verankerd in de muren rondom het gebouw en hij gaf hier een mooie toelichting bij. We zijn in de vergaderkamers van de verschillende fracties geweest en zagen hoe het was om daar te werken. Het gebouw was emblematisch voor de waarden van het nieuwe Duitsland. Alles was open, alles was glas, alles transparant. De symboliek was erop gericht om de democratie te bewaren en bewaken en de geschiedenis te erkennen. De reichstag is steeds weer vernield en verbrandt, en elke keer herrezen. De eerste vakken uit de master, waar veel nadruk lag op Duitsland en hun invloed op staats- en bestuursrecht, leven daardoor meer. Hun neiging om competenties bij democratische instellingen te houden, zoals zij hebben geoordeeld in Maastricht-Urteil, begrepen wij steeds beter. 

We sloten de avond af bij een typisch Duits restaurant. De helft van het restaurant zat vol met voetbal kijkende Duitsers en je proefde de sauerkraut in de lucht. Je kon gerechten bestellen zoals een gigantische varkensknokkel, kalfslever, en (vegan) curryworst. De flamkuchen waren ook erg lekker. Hier namen we onze tijd en genoten wij van onze laatste avond samen in Berlijn. 

De volgende ochtend waren we vroeg uit de veren, we gingen naar het Stasi Museum. Ons hostel was bij de East Side Gallery dus wij hadden al een beetje van de Oost-Duitse architectuur gezien, maar rondom het Stasi museum was het gevuld met eenzelfde hoge flatgebouwen zoals wij nog niet eerder hadden gezien. De Stasi als organisatie maakten misbruik van het geldende recht en het was leerzaam om de geschiedenis ervan uitgelegd te krijgen. Het is indrukwekkend hoeveel fout iemand kan doen ten dienste van ‘het goede’. Het contrast met de West-Duitse politiek en grondwet was groot. Het benadrukte hoe kwetsbaar democratie kan zijn in lastige tijden en hoe belangrijk waarborgen zijn in de relatie van de overheid met de burger. Openheid en transparantie.

 

Na een korte lunch was het tijd voor de treinreis naar huis. We mogen terugkijken op een mooie reis. De groep was gevarieerd, met september en februari instroom en nieuwe en oude leden en gelukkig heeft iedereen een goede reis gehad. Er zijn nog nooit zoveel bestuursrecht grapjes gemaakt in 1 weekend. We merkten dat Berlijn heel bewust omging met hun geschiedenis en het belang van onze master, over de verhouding tussen burger en overheid, kwam naar voren. Met veel inspiratie keren we terug naar Amsterdam. Op de agenda: Handhaving, omgevingsrecht en scriptie.